Tita en de Grote Prikklok (26/02/1998 & 11/04/2016)

Het is al volop dag, hoewel het licht nog achterblijft. In Stressland rent iedereen rond en is druk bezig met druk te doen. Met een bizarre, dolle blik springen de mensen recht, stuiven weg, zitten aan hun computer of antwoordapparaat gekluisterd. Noël begint rustig aan zijn dag. Als senior-prikkloktechnieker weet hij tot op de minuut hoe zijn dagen er zullen uitzien. Elke dag.
’s Avonds gaat de Grote Prikklok in safe-enjoy-modus. De mensen lezen een boek, gaan fitnessen, fietsen, voetballen of een film bekijken. Ze krijgen bijna het gevoel dat ze zich goed en gelukkig voelen. Enkel de gevoeligsten beseffen dat er iets hapert, dat ze te snel leven. Maar dat duurt nooit lang want ruim op tijd gaat de Grote Prikklok weer over op full-control-modus. Op dat ritme gaat het leven zijn gewone gang, in een oneindige reeks.
Voor Noël betekent dat een dagelijkse routine, al jaren lang. ’s Morgens brengt hij Fien naar school. Zijn dochter zit in het eerste leerjaar en is al zes jaar aan de Grote Prikklok aangesloten. Daarna rijdt hij naar de Prikklok-bunker voor een dagelijkse controle van de machine en evaluatie van de voorbije vierentwintig uur. Vervolgens gaat hij rondes doen in Stressland om de mensen te observeren. Om dichtbij te zijn wanneer er iets gebeurt.
Zelf gelooft hij dat zijn rondes rust brengen onder de mensen. Dat ze daardoor de Grote Prikklok vertrouwen, zoals ze hem vertrouwen.
Hoewel. Eén meisje doet vreemd.
Tita rent nooit, maar danst, huppelt en hinkelt. Ze kan zelfs gewoon niets doen. Tita is niet aan de Grote Prikklok aangesloten. De mensen hebben schrik van haar blik. Ouders maken er hun stoute kinderen mee bang: ‘dat ze het niet moeten wagen haar recht in de ogen te kijken!’
Noël kent haar ook. Hij ziet haar elke dag, maar toch heeft het een paar weken geduurd voor hij besefte wat Tita op gang bracht in Stressland. Zonder iets speciaals, iets groots te doen. In een officieel bericht werd Noël gewaarschuwd voor Tita’s ogen.
Tita’s ogen zijn te mooi. Wie haar recht in de ogen heeft gekeken, kan dat beamen. Het wordt gefluisterd op elke hoek van de straat of aan de toog. Dat je dan vreemd begint te doen.
Wanneer Tita iemand aankijkt, zegt ze: ‘Ik kom je vertellen wat voor mooie ogen jij hebt.’ Het slachtoffer begint rond te kijken, te stralen en te dansen, zodat de Grote Prikklok in de war geraakt. En dan wordt Noël erbij geroepen. Maar Noël, senior-prikkloktechnieker, kent zijn job en ziet hoe de evaluaties dag na dag verslechten. Steeds langere pieken van overbelasting van de Grote Prikklok. Om van de talrijke technische defecten nog maar te zwijgen. In twee weken heeft hij de jaarvoorraad aan wisselstukken opgebruikt.
Fabrieksbazen, schooldirecteurs, onderwijzers en ouders piekeren zich suf over afdoende bescherming tegen Tita’s blik. Een leraar probeerde het zelfs met zonnebrillen, maar niets helpt. Ondertussen wordt de groep rond Tita steeds groter. Zoveel lachen en zoveel eenvoudig geluk zorgen voor steeds meer verwarring in Stressland. De Grote Prikklok houdt het niet lang meer vol. Noël werkt net niet de klok rond.
Op een dag is het te veel. Noël is overwerkt en wil terug naar de geprogrammeerde rust. Omdat hij in dezelfde straat als Tita woont, kent hij haar legendarische nieuwsgierigheid en dat brengt hem op een idee. In de Prikklok-bunker heeft hij de cruciale wisselstukken verzameld. De meest fundamentele bewaart hij zelfs thuis. Zijn vertrouwen in de machine is ongezien.
Noël slaagt er in om Tita mee te lokken naar de Grote Prikklok. Het meisje lijkt zich niet helemaal op haar gemak te voelen. Noël merkt haar aarzeling op en gerustgesteld opent hij de zware poort van de fabriekshal. Terwijl hij samen met Tita binnenstapt, dringt het voor het eerst tot hem door hoe duister en onheilspellend de Grote Prikklok is. En Stressland.
Plots denkt hij aan Fien. Onwillekeurig draait hij zich om en kijkt recht in Tita’s ogen. Hij schrikt en probeert zijn blik nog af te wenden, maar het is te laat. Ook Tita is geschrokken.
‘Nu zie ik dat Fien die mooie ogen van jou heeft,’ zegt ze bedachtzaam. ‘Op school komt ze altijd bij mij zitten om haar boterhammen op te eten.’
Noël kijkt opnieuw naar de Grote Prikklok, die steeds meer begint te haperen. Meerdere stukken tegelijk breken af en vallen op de grond. Enkel de machinedelen die nog intact zijn, draaien nog, alsof er verschillende aparte – hele kleine – machientjes in de plaats gekomen zijn.
Senior-prikkloktechnieker Noël rolt moeiteloos in de routine van de noodprocedures. Eerst de controlekamer, weet hij. Hij begeeft zich naar de hoofdcomputer en volgt de instructies.
Plots springt hij op. Een foutieve instructie! Zijn ogen staan steeds wijder open en hij krijgt sidderingen over zijn hele lijf. Hij kan nauwelijks geloven wat er gaande is. Tita’s blik koppelt Noël beetje bij beetje los van de Grote Prikklok. Hij probeert zich te verzetten, hij vecht en incasseert, maar het haalt niets uit.
Ondertussen staat Tita nog altijd in de grote machinezaal. Haar ogen vermogen niets tegen het gevaarte voor haar en ze deinst achteruit voor de rondvliegende brokstukken. Dan valt de Grote Prikklok stil. Hier en daar trilt nog wat na.
Noël heeft de Grote Prikklok stilgelegd. De paniek van Tita tussen de rondvliegende brokstukken gaf de doorslag. Toen pas zag hij het kind in haar. Ze is niet veel ouder dan Fien.
‘Kom help mij even.’ Nauwgezet begint Noël de Grote Prikklok af te breken. Wanneer ze uren later klaar zijn, wandelt hij voor het eerst stralend en lachend naar huis.