Waarheen ging de reis? Naar een boek. Een boek, dat kan toch niet. Jawel! En je moet weten, dat boek is zeker acht meter hoog! Er staan wel drie zulke boeken. Twee heb ik ervan gelezen en zijn prachtig verfilmd. Maar allee, een boek van acht meter! Jij maakt me altijd graag iets wijs. Nee, dit keer is het echt. Lees en zie met je eigen ogen.
Antoine de Saint-Exupéry
Het is allemaal begonnen toen ik betoverd werd door een piloot. Nooit met hem meegevlogen heb ik amper een idee van welke avonturen en gesprekken ik gemist heb. En toch heeft hij mij in zijn boeken overal meegenomen op zijn expedities en heb ik door het zien van oorlogsfilms een idee hoe zijn laatste dag en uren er moeten hebben uitgezien.
Antoine de Saint-Exupéry, die piloot, is in 1944 gestorven maar één boek is onsterfelijk en universeel geworden – en zonder overdrijven – van mondiaal belang. Het is na de Bijbel het meest vertaalde boek ter wereld. De titels in andere voor mij onleesbare talen zijn al een reis op zich. En dan droom ik weg naar die landen waarbij diverse media mij een beeld van hun steden en landschappen schenken. Gewekt uit die dromen, lees ik het boek verder in mijn talen, Nederlands en Frans. Misschien leest het boek wel het best en het mooist in het Frans, waarin het bedacht en geschreven werd.
Waar de reis naar toe ging? Naar Frankrijk. Daar heb ik zeer goeie vrienden en daar leeft het verhaal en staat het boek. Het mondiale boek van acht meter hoog.
Aix-en-Provence, 2 mei 2019. Elke bibliotheek is herkenbaar aan zijn stilte in de leeszaal, de kleurenmix van de boeken, de tentoonstellingen die er elk om beurt onderdak en publiek krijgen. Maar Bibliothèque Méjanes is zo bijzonder. Ik stap binnen terwijl mijn hand over de voorkaft van L’étranger van Camus gaat, nog zo’n indrukwekkend monument van de Franse literatuur. Het gebouw is zeer gastvrij met zacht binnenvallend daglicht, een originele restauratie-architectuur, het zonnig binnenplein met welgekomen platanenschaduw. Na een eerste rondgang weet ik dat Cité du Livre inderdaad een zeer goeie naam is, want completer.
Ik kan hier geen klant zijn want niet lang genoeg in de buurt om een boek op tijd terug te brengen. Toch ga ik op zoek en vind het niet. Aan de infobalie word ik verwelkomd door Nadia Azzoug. Ik vraag haar of het boek Le Petit Prince beschikbaar is. Haar computer en de lege plaats in het boekenrek zeggen van niet. Ze is geamuseerd verrast door mijn antwoord ‘Net dat wat ik wou horen. Het boek moet altijd onderweg zijn.’
Terwijl we door de bibliotheek wandelen, vertelt ze mij enthousiast dat ze eerst stagiaire was en nu zeer blij er vast te werken. Ze vertelt over de restauratie van de luciferfabriek en de onmiskenbare symboliek daarvan in de verlichtingspalen.
Ze hoort het kind in mij vertellen hoe sterk ik in het verhaal van De Kleine Prins opga, hoe ik het verhaal vertel aan anderen – even goed aan onbekenden. Dat haar bibliotheek mijn reisbestemming is, helemaal vanuit België, heeft ze nog niet vaak meegemaakt, lacht ze.
Cité du Livre-Bibliothèque Méjanes in Aix-en-Provence is als bezield gebouw in indrukwekkend prachtig gezelschap van steden over de hele wereld die Antoine de Saint-Exupéry en De Kleine Prins verwelkomen: Ampurias (Spanje) – Chisinau (Moldavië) – Curitiba (Brazilië) – Freiburg (Zwitserland) – Hakone (Japan) – Holon (Israël) – Hongkong (China) – Kiev (Oekraïne) – Lucciana Bastia-Poretta (Corsica) – Lyon (Frankrijk) – New York (USA) – Parijs (Frankrijk) – Quebec (Canada) – Seoel (Zuid-Korea) – Singapore – Tarfaya/Cap Juby (Marokko) – Teheran (Iran) Toulouse (Frankrijk).
De piloot heeft mij aan het dromen gezet en ik droom verder. Dat ik reizen organiseer voor kleine groepjes. De reis start in Saint-Maurice-de-Rémens waar Antoine de Saint-Exupéry opgroeide. De volgende halte is Aix-en-Provence waar mijn reisgezellen in de Bibliothèque Méjanes de Franse versie van De Kleine Prins lezen. We verblijven dan enkele dagen in de buurt en de laatste dag leest elke deelnemer met het acht-meter-hoge boek als decor zijn of haar favoriete passage voor. Evident trekken die voorlezers de aandacht van voorbijgangers, scholen op bezoek en – heel graag – van grote mensen die even hun haast verliezen, er komen bij staan en na het voorlezen zich dan wel haasten om bij Nadia of haar collega’s het boek te gaan ontlenen.
De reis heeft natuurlijk een dagschema en een trein zal niet wachten maar toch heb ik kwistig tijd toegekend per bezoek, per stad, per activiteit. Daardoor blijf ik met mijn Kleine Prins-fans nog lang plakken op het plein, een straatmuzikant installeert zich erbij, de terras van Bistro Méjanes wordt steeds groter. Onbekenden worden contacten in telefoon en sociale media. De dag daarna gaat de reis verder. Naar Ampurias en Cap Juby. De eerste editie van deze reis eindigt op de luchthaven van Lucciana Bastia-Poretta in Corsica waar Antoine de Saint-Exupéry op 31/07/1944 opsteeg voor zijn laatste vlucht. De deelnemers leggen een bloemstuk neer aan het gedenkteken zoals ze ook gedaan hebben aan het huis van zijn jeugd, het acht-meter-boek en elke andere etappe.
De plechtigheid aan de Bibliothèque Méjanes was in aanwezigheid van de burgemeester van Aix-en-Provence die van Nadia Azzoug het boek Le Petit Prince mocht meenemen naar huis, met de evidente belofte om het tijdig terug te brengen.
De piloot heeft mij aan het dromen gezet en nu ben ik terug thuis. Ampurias, Cap Juby en Bastia heb ik nog niet bezocht. De gebeurtenissen die ik beschreef over de groepsreis zijn ook nog een droom. Anderzijds kan die lezing in groep, voorlezen van favoriete passage, filosoferen onder bekenden en onbekenden, muziek op straat en een feestelijke avond op het bistro-terras nu al georganiseerd worden. Waarom niet? Ik heb er de gedreven mensen en sfeervolle locaties voor gevonden.
Dit is een realiseerbare droom. Dus, stad Aix-en-Provence, houd de boekengevels in ere. Het is een prachtig decor om mensen samen te brengen voor ontmoetingen rond één boek. Met velen, jong en oud, burgers van Aix-en-Provence en toeristen. Ontmoetingen, niet zo maar de meest favoriete activiteit van De Kleine Prins.
En waar ging de reis naar toe?
Naar de Cité du Livre in Aix-en-Provence.